In dit blog neem ik je graag mee naar de wereld van het stresshormoon cortisol. De bijnieren die als kapjes over onze nieren liggen, produceren dit hormoon wanneer er stresssituaties ontstaan. Laten we voorop stellen dat stress niet per definitie ongezond is. Kort durende stress die nodig is voor een deadline van een project of het halen van een examen is niet verkeerd. Het helpt je juist om kort alles op alles te zetten, alert te blijven en de focus te houden.
Langdurige chronische stress is een ander verhaal.
In de oertijd werd cortisol sporadisch aangemaakt wanneer er een sabeltandtijger voor onze neus stond. Cortisol zorgde ervoor dat je lichaam kon vechten of vluchten om te kunnen overleven. Tegenwoordig zijn de sabeltandtijgers van toen, vervangen door onderstaand rijtje. In willekeurige volgorde bijvoorbeeld:
- Druk maken om andere weggebruikers of als je in de file staat;
- Negatieve gedachtenpatronen, zoals ‘doe ik het wel goed’, ‘het lukt me toch niet’, ‘wat zullen ze wel niet van me denken’;
- Relatiestress (ruzies met partner, (schoon)familie, vrienden etc);
- Zorgen om gezin en/ of mantelzorg;
- Overmatig sporten;
- Financiële zorgen;
- Werksituatie: werkdruk, werksfeer of werk(inhoud) dat niet past;
- Bewerkte en/ of suikerrijke voeding;
- Alcohol;
- Medicatie;
- Roken;
- (Chronische) gezondheidsklachten.
Je ziet misschien al dat ons lichaam onbewust overuren draait en er alles aan doet om jou te laten overleven. Want dat is eigenlijk wat we ons lichaam vragen. Dat is de reden waarom cortisol altijd voorrang krijgt en alle andere lichaamsprocessen op een lager pitjes zet. Wanneer dat het geval is dan gaat dit op den duur ten koste gaat van jouw fysieke, emotionele en mentale welzijn.
Dit kun je o.a. merken aan:
- Onrustig of opgejaagd gevoel;
- Hoge ademhaling;
- Meer piekeren, angstig of onzekerder zijn;
- Vermoeid opstaan en ’s avonds juist erg actief;
- Energiedips gedurende de dag;
- Slaapproblemen (moeilijk in slaap komen en/ of onrustig slapen);
- Moeilijk of niet kunnen afvallen;
- Drang naar zoet en/ of zout;
- Symptomen van een vertraagde schildklier;
- Menstruatieklachten, (hoofdpijn, migraine, pijnlijke menstruaties) moeilijk zwanger raken kan een gevolg zijn.
- Verhoogde kans op welvaartsziektes zoals Diabetes 2.
- Verhoogde kans op een burn-out.
Cortisol is een ontstekingsremmer en zorgt ervoor dat je in drukke tijden niet ziek wordt. Merk jij dat je regelmatig bijvoorbeeld hoofdpijn krijgt in het weekend of ziek wordt op de eerste dagen van je vakantie? De kans is groot dat je de periode daarvoor langdurig teveel van jezelf hebt gevraagd. Wanneer je merkt dat je juist vatbaar bent en dus minder weerstand hebt, dan zijn dat signalen aan die je serieus mag nemen.
Druk zijn en ontspanning gaan hand in hand.
Zeggen dat we druk zijn of een volle agenda hebben geeft een bepaalde vorm van status, van erbij horen en meetellen in deze maatschappij. Hardwerkende mensen wordt in Nederland geaccepteerd. Toch zit er een deadline op dit bestaan. “Hoe is het met je? “ja druk” en ook: “hoe is het met je” “ik wilde net gaan zitten met een kopje thee.” Het kan en mag allemaal naast elkaar bestaan.
Misschien denk je ik heb helemaal geen tijd voor ontspanning, om een boek te lezen, gewoon eens niets te doen of een wandeling te maken in de natuur. Ik zeg hiermee niet dat je MOET gaan mediteren of yoga moet gaan doen. Wel is het goed om te gaan kijken welke vorm van ontspanning bij jou past en hoe jij die in jouw 168 uur per week gaat inpassen.
Alles begint met een keuze en het mooiste is dat je die zelf kunt maken!
Lieve gezonde groet,
Meta Bloks